tuğba gürçağ yarız
Mutlu Çocuk Yetiştirmenin Püf Noktaları
Mutlu ve Sağlıklı Çocuklar Yetiştirmek İçin Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar
• Mutlu çocuklar yetiştirmek için çocuklarımızı tanımalıyız: Çocuğumuz nasıl bir çocuk, nelerden keyif alır, neleri sever, hangi özelliklere sahip, hangi yönleri gelişmeye açık? Tüm bu özellikleri fark edip tanımlayabilmek için, çocuklarımızla sık vakit geçirmeli, onları gözlemlemeli, içinde bulundukları yaş döneminin özelliklerini bilmeli, çocukluk dönemi ile ilgili yazılmış yayınları okumalı ve takip etmeliyiz.
• Mutlu çocuklar, kendi özelliklerini fark etmeli ve bilmelidir: Anne-babalar çocuklarının özelliklerini fark ettikçe, bu özellikleri çocuklarının da fark etmesi adına; özellikleri hakkında çocuklarına geribildirimler vermeli, çocuklarının olumlu yönlerini vurgulamalıdırlar. Çocuklar bir becerilerini sergilerken, bir çalışma yaparken “Sen bu resim yapma ve boyama işinde süpersin…Harika bir performans sergiledin dans gösterisinde…” gibi açıklamalar çocukların hem kendilerini tanımalarına, hem de kendilerini mutlu hissetmelerine katkıda bulunacaktır.
• Mutlu çocuklar, sorumluluk sahibi olan ve bireyselleşen çocuklardır: Çocuklarımıza yaş dönemi özelliklerine ve beceri düzeylerine uygun olarak, düzenli bir şekilde yapabilecekleri görev ve sorumluluklar vermek, hem çocuklarımızın beceri gelişimine, hem görev alma ve uygulama bilincine varmalarına hem de bir görevi başarabilmenin gurur ve mutluluk hissini yaşamalarına katkıda bulunacaktır. Çocuklarımıza, oyuncaklarını toplamak, okul çantalarını toplamak, sofra kurarken çatalları getirmek, eve ekmek almak, çiçek sulamak, balıklara yem vermek gibi sorumluluklar verebiliriz. Verilen sorumluluklar yerine getirildikçe, bunu fark ettiğimizi ve beğendiğimizi dile getirmek çok önemlidir. Ayrıca, sorumluluklarını yerine getiren çocuklar bir işi tek başına ve başarıyla yapabildiklerini gördükçe, bireyselleşme yolunda büyük ilerlemeler kaydedecek ve kendilerini mutlu hissedeceklerdir.
• Mutlu çocuklar, kendine güvenen çocuklardır: Bir görevi başarabilen, kendine verilen sorumlulukları yerine getirebilen, kendini ve isteklerini ifade edebilen, hakkını savunabilen çocuklar, kendilerine olan güven düzeyleri yüksek olan çocuklar olacağı için; ebeveynler çocukların kendilerini ifade etmelerine fırsat vermeli ve onları bu yönde destekleyici bir tutum sergilemelidir. Örneğin yemek siparişi verirken, alışveriş yaparken, bankada ödeme yaparken, hangi sinemaya gidileceği belirlenirken çocuklarımızın fikirlerini almakla, çocuklarımıza onların fikirlerini önemsediğimizi hissettirerek hem kendilerini mutlu hissetmelerini hem de kendilerine güvenildiğini fark ettirerek kendilerine olan güven düzeylerinin artmasına katkıda bulunmakla işe başlayabiliriz.
• Mutlu çocuklar, duygularını ifade edebilen ve empatik olabilen çocuklardır: Durumlar karşısında hissettiklerimizin farkında olmak ve duygularımızı ifade edebilmek, kendimizi karşımızdaki kişinin yerine koyup onun ne hissettiğini anlayabilmek, yetişkinlik hayatında olduğu kadar çocukluk döneminde de çok önemli olan noktalardır, hatta sağlam temelleri ancak çocukluk döneminde atılmaktadır. Bu nedenle, olaylar karşısında ne hissettiğimizi fark etmek, fark ettiğimiz duyguları ifade etmek, örnek olaylar üzerinden bu durum karşısında neler hissedilebilir noktası üzerinde çocuğumuzla konuşmak, çocuklarımızı durumlar karşısında hissettikleri hakkında konuşmaları noktasında teşvik etmek ve onlara model olmak çok önemlidir.
• Mutlu çocuklar, karşılaştıkları problemleri çözebilen çocuklardır: Yaşamımızın her döneminde çözmemiz gereken problemler, baş etmemiz gerek sıkıntılı durumlar ile karşılaşıyoruz. Bunu sadece biz yetişkinler değil, çocuklarımız da yaşamaktadır. Arkadaşı ile oyuncak paylaşımında sorun yaşamak, sırada en önde olmak istemek, oyuna hep birinci başlamak istemek; hepimizin çocukken yaşadığı durumlardan bazıları. Bu gibi durumlarda çocuklar, kendilerini ifade ederek, içinde bulundukları durumu analiz ederek, bu durumda ne yapılabileceği hakkında fikirler ve çözüm önerileri üretebilmeli ve en uygun çözüm yolunu belirleyerek hayata geçirebilmelidirler. Yaşadıkları problemleri çözebilen çocuklar, kendilerini mutlu hissedecek ve bir problemi ortadan kaldırmanın gururunu ve bu durum ile tekrar karşılaştıklarında ne yapacaklarını bilmenin keyfini yaşayacaklardır. Bu nedenle çocuklarımıza ev ortamında veya sosyal ortamlarda karşılaştıkları problemleri çözmeleri noktasında örnek olarak yol göstermek ve bu durumları yaşamalarına fırsat ve destek vermek, çok önemlidir.
• Mutlu aile=Mutlu çocuk: Ailelerin mutluluğu, çocukların mutluluğu için önemli bir koşuldur. Bu mutluluğu sağlayabilmek için; birlikte keyif aldığımız aktiviteleri belirlemek, bu aktivitelere aile olarak zaman ayırmak, birlikte geçirdiğimiz zaman diliminin kaliteli ve içeriğinin duygusal açıdan doyurucu olmasını sağlamak, birlikte vakit geçirirken başka şeylerle ilgilenmemek ve kendimizi sadece ailemize vermek, birlikte olduğumuz zamanlarda duygularımızı sık sık ifade etmek, yapmasını beklediğimiz davranışlar için çocuğumuza model olmak, bu aktiviteleri belirli zamanlarda tekrar etmek; aile içi huzur ve mutluluğumuz için en önemli noktalardır. Birlikte kek yapmak, yerde suluboya yapmak, sinemaya gitmek, birlikte müze gezmek, müzik çalıp dans etmek, lego ve yapboz yapmak, kutu oyunlar oynamak (Monopoly, Tabu gibi), lunaparka gitmek gibi aktiviteler, aile içi aktivitelere örnek olarak verilebilir.
• Mutlu Çocuk=Gülen Çocuk: Ailece birlikte gülmek için espriler yapmak, fıkralar anlatmak, komedi filmleri izleyerek birlikte eğlenmek, anıları konuşarak geçmişimizi hep birlikte paylaşmak yapılabilecek bazı etkinliklerdir. Gülmek, hayattan keyif almak, eğlenmek, yaşamın tadını ailece birlikte çıkarmak; hem biz yetişkinler hem de çocuklarımız için gereklidir. Anne-babasının mutlu olduğunu gören çocuk, mutluluğunu arttırır. Çocuklarının mutlu olduğunu gören anne-babadan daha mutlusu olamaz.